Een kaart uit de oudheid

In 1852 verscheen van Mr. L. Ph. C. van den Bergh het Handboek der Middelnederlandse Geographie. In het boek is bijgaande kaart afgebeeld. Van den Bergh werd in 1854 Adjunct Rijksarchivaris en volgde in 1865 Bakhuizen van den Brink op als Rijksarchivaris op het Rijksarchief in Den Haag. Werkte ook aan het Oorkondenboek voor Holland en Zeeland. Vroeg zich onder meer af welke merkwaardige plaatsen we kennen in de Vroege Middeleeuwen in de Rijndelta. Een uitleg van de oude namen en overleveringen.




Kaart en bron (OUD) door L.Ph.C. van den Bergh = Getranscr. (HEDEN) door F.N. Heinsius:
Alkmere+ 1083= Alkmaar;
Almeri= indirect overgeleverd: Aelborg, Elburg;
Amuthon+ 948= Muiden. Vgl. Eimaden, IJmuiden;
Bamestra= Beemster;
Batavorum* 839= Betuwe;
Benti= Bernse, zie ook Testre; 
Chamavorum*= Amersfoort;
Cokingi* 867= Kockengen;
Dorestad 776= Doorn. Duurstede onj. overgeleverd. Daarstede wel juist getransformeerd. Dit is Darthuizen (gem. Utrechtse Heuvelrug);
Dorestado* 839= Dordrecht. Vgl. Doorn, Doornik, Doorwerth, Doornenburg. Prefix: Toren, Tour (i.e. Traiectum, Tracé), Thor (relig.) en suffix: -Staan, Stadia, -State, -Stand
;
Fehta= Vecht;
Fehtna 722= Vechten;
Flardinga+ 898= Vlaardingen;
Flehite= niet overgeleverd, Vlieheid (stroomgebied);
Fli= Vliestroom;
Forne= Voorne;
Frisia*= Frisiani;
Fulnawo+ 943= Vollenhove;
Ganc?= niet overgeleverd. (Ver)gank(elijk), vergaan, (door)gang;
Germepi= Krimpenerwaard. Volkeren: Germaan & Menapiër;
Haecmunde 922= Egmond. Haagmond, Haakmond of Hoekmond;
Hamaland* 838= zie Hemus: Eemland;
Hemus= Eem;
Holtland= Holland. Ouder is hult contra bult, holte, Hollowland;
Husidina 960= Huisduinen. Huis-na-duinen, Huis-aan-einde;
Kinhem= Kennemerland. Volksnaam: Kaninefaten, schildvat(t)ers, konijnevangers;
Lake et Isla; Laca= Lek en (Krimpen a/d) IJssel/ Eng.: Lake, Island;
Leithen+ 960= Leiden. Land verlaten, vrij laten, vrijgeleide, (op)letten, leiding;
Maresdeop= Marsdiep;
Masa= Maas;
Masaland= niet overgeleverd, Westland;
Medemolaca*+ 986= Medemblik. Mediolanensis, Middenlaan, Middelzee;
Nardinclant= Naarden. Noorder-enk-land;
Niftarlaca= Nigtevecht, Lek. Neffens daar lake. Naaster Laak;
Richara= Reker;
Rin= Rijn;
Rinland= Rijnland;
Sagum= Zaan;
Scirmere= Schermer;
Sincval*= Ondervelsen. Zie kaart Westfriesland v. Blaeu;
Staverun+ 991= Stavoren;
Testre(-benti); Testrabenticum* 839= Ester; zie ook Benti;
Texla= Texel;
Thuredrecht+ 1064= Dordrecht;
Upkirika* 777= verm. overgeleverd als Kerkeplaat, Tempelvelt bij Dordrecht. Varia: Upkerken (Bovenkerk) contra Downkerken (Duinkerken). Upgouw echter bij Nifterlake
;
Urch= Urk;
Utrech*+ 696= Utrecht. Vetus-Traiectum; i.e. Castra Vetera Traiectum;
Vahalis* = Waal;
Wal= Waal;
Weirda+ 899= Woerden;
Weromeri= Wormer;
Westerlinga= Westfriesland, westerlingen, westerlijke inguionen, -ingewoonden, -ingezeten;
Westraga= Westrijk cf. Oostrijk, Duitsrijk, Frankrijk en Friesrijk;
Wiron= Wieringen.
* (niet) afgebeeld op kaart; i.e. bron Ann. Bertiniani

De Nederlandse Gouwen

Zie ook taaltransformatie: Historiografie

Zie ook de andere kaart: Frisia op een oude kaart